26 EKİM HASTA HAKLARI GÜNÜ
Hasta haklarını, temel insan haklarının sağlık hizmetleri alanına yansıması şeklinde düşünebiliriz. Hasta haklarının temelinde sağlık hizmetlerinin herkes için eşit, sürekli ve ulaşılabilir olması vardır. Ülkemizde 1998 yılında çıkarılan yönetmelikte hasta hakları; sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklar olarak tanımlanmıştır.
Genel olarak hasta haklarını; hasta ile sağlık çalışanları arasında bireysel ve toplumsal düzeyde ortaya çıkan sorunların çözümünde, sağlık çalışanlarının hastaya ve hastanın sağlık çalışanlarına karşı görev ve sorumluluklar yükleyen, daha iyi sağlık ortamı için hasta ve sağlık çalışanlarının birlikte sahip çıkması gereken haklar olarak tanımlamak mümkündür.
Hastanın öncelikle yararını gözeterek zarar görmemesini, özerkliğini ve hakça bir sağlık hizmeti alabilmesini hedefleyen hasta hakları ile alakalı uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli mevzuatlar bulunmaktadır. Ülkemizde 1998 yılında ‘’Hasta Hakları Yönetmeliği’’ Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir ve '26 Ekim ''Hasta Hakları Günü” olarak kabul edilmiştir.
Ülkemizde Uygulanan Hasta Hakları Yönetmeliği (1998)’ne göre Hasta Hakları:
- Sağlık hizmetlerinden adalet ve hakkaniyete uygun olarak faydalanma
- Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme
- Personeli tanıma, seçme ve değiştirme
- Bilgi isteme
- Mahremiyete saygı gösterilmesi
- Aydınlatma ve rıza olmaksızın tıbbi ameliyeye tabi tutulmama
- Tedaviyi reddetme ve durdurma
- Öncelik sırasının belirlenmesini isteme hakkı
- Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım isteme hakkı
- Güvenliğin sağlanması hakkı
- Dini vecibelerini yerine getirebilme hakkı
- Refakatçi bulundurma hakkı
- Müracaat, şikâyet ve dava hakkı
İnsan olarak saygı görme, güvenli bir hayat sürme, hasta olsun ya da olmasın her bireyin temel haklarındandır. Bir yerde hak varsa hemen yanı başında sorumluluk da vardır. Hastanın bir sağlık kurumuna başvurmadan veya başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlükleri bulunmaktadır.
Hasta Hakları Yönetmeliği (1998)’ne göre Hasta Sorumlulukları:
- Sağlık kurumunun kural ve uygulamalarına uygun davranma
- Katılımcı bir yaklaşımla teşhis ve tedavi ekibinin bir parçası olduğu bilinciyle hareket etme
- Sağlığı ile ilgili bilgileri mümkün olduğunca eksiksiz ve doğru olarak verme
- Hekim tarafından belirlenen sürelerde kontrole gelme ve tedavisinin gidişatı hakkında geri bildirimlerde bulunma
- Randevu tarih ve saatine uyma ve değişiklikleri ilgili yerlere bildirme
- Öncelik tanınan hastaların ve diğer hastaların haklarına saygı duyma
- Personelin hakkına saygı duyma
- Personele sözlü ve fiziki saldırıya yönelik davranışlarda bulunmama
Hak ve sorumluluklarımızı bilmemiz daha iyi bir hizmet için gereklidir. Hastanemizde sağlık hizmeti alma sürecinde hasta ve yakınları bir sorun ile karşılaştığında, haklarının ihlal edildiğini düşündüklerinde, görüş ve önerilerde bulunmak istediklerinde veya herhangi bir konuda teşekkür etmek istediğinde ‘’Hasta Hakları Birimine’’ başvuru yapılabilmektedir.
Unutmamalıyız ki sağlık çalışanları ve hastalar rakip veya hısım değildir. Aynı amaca yönelik çalışan bir ekibin üyeleridir. Hastanın amacı sağlığına kavuşmaktır, sağlık personelinin amacı da hastayı sağlığına kavuşturmaktır. Bu ortak hedef doğrultusunda iyi niyet ve saygı çerçevesinde çalışılarak ortak amaca ulaşılabilir.
Aydın KAPLAN
Sosyal Çalışmacı
Hasta Hakları Birim Sorumlusu